Ooggetuigen van strijd. Goya, Beuys, Dumas

Van Abbemuseum - Het Van Abbemuseum in Eindhoven presenteert dit najaar een indringende tentoonstelling met werk van kunstenaars die ooggetuige waren van oorlog en conflict. In Ooggetuigen van strijd. Goya, Beuys, Dumas is te zien hoe kunstenaars van verschillende tijden hun traumatische ervaringen, scherpe observaties van misstanden, en satirische maatschappijkritiek hebben omgezet in krachtige beelden. Ze geven stof tot nadenken over de conflicten die ons vandaag de dag omringen. 

De tentoonstelling toont circa 70 werken van veertien kunstenaars en omvat bijna drie eeuwen kunstgeschiedenis. Het hart van de tentoonstelling wordt gevormd door de 18de-eeuwse, brutale prenten van de Britse kunstenaar William Hogarth (1697-1764) en de Spaanse Francisco José de Goya y Lucientes (1746-1828). Het is de eerste keer dat deze prenten samen worden getoond in Nederland. Ze worden gecombineerd met markante werken uit de collectie van het Van Abbemuseum van o.a. Constant, Joseph Beuys, Marlene Dumas en Anna Boghiguian. 

Goya is vrijwel zeker bekend geweest met de prenten van Hogarth, die, met een voor zijn tijd ongebruikelijke vrijmoedigheid, maatschappelijke en politieke gebeurtenissen becommentarieert en ironiseert. Goya breekt met de traditie om vooral de heroïsche kant van een oorlog te laten zien en verbeeldt in sinistere prenten de verschrikkingen ervan. Beide kunstenaars hebben oog voor de misstanden in hun leefwereld en nemen geen blad voor de mond bij het tonen daarvan. Via de prentkunst bereiken ze een breed publiek. Goya benut volledig de mogelijkheden van de etstechniek om zijn duistere taferelen vorm te geven. De bruiklenen van Goya en Hogarth zijn het resultaat van een structurele samenwerking met The Whitworth Art Gallery, Manchester en past in een nieuw beleid van het museum moderne kunst vaker te tonen in combinatie met kunsthistorische klassiekers.

Daarna maakt de tentoonstelling een sprong in de tijd. Uit de museumcollectie zijn werken gekozen van kort na de Tweede Wereldoorlog tot nu. Op diverse manieren en in verschillende technieken reflecteren de kunstenaars op het begrip strijd. De installatie Voglie vedere i miei montagne (Ik wil mijn bergen zien) is een sleutelstuk uit het oeuvre van Joseph Beuys (1921-1986). Hij maakte het in 1971 speciaal voor een van de zalen van het Van Abbemuseum. Het werk refereert aan zijn jeugd in Duitsland in de jaren 30 en 40, maar verwijst ook naar de menselijke plicht terughoudend te zijn met het inzetten van geweld door het woord ‘denken’ dat op een geweer geschreven staat. Het schilderij Het kwaad is banaal van Marlene Dumas toont een portret van een jonge blanke vrouw (zijzelf), die verleidelijk maar ook duister oogt. De titel is ontleend aan de omstreden filosofie over de banaliteit van het kwaad van politiek filosofe Hannah Arendt. Daarnaast is werk te zien van Brook Andrew, Anna Boghiguian, Sarah Charlesworth, Chto Delat, Constant, Michal Heiman, Asger Jorn, Gülsün Karamustafa, Erzen Shkololli en Erwin Thomasse.

Klik hier voor meer informatie over Ooggetuigen van strijd. Goya, Beuys, Dumas, van 31 augustus t/m 6 oktober 2019 te zien in het Van Abbemuseum.