Voices of Fashion is een ode aan de onderbelichte trendsetters

Voices of Fashion
Centraal Museum
Utrecht
5 juni - 15 augustus 2021

Door: Daantje Voshaar

Grote kans dat je een paar sneakers in je kast hebt staan. En dat je weleens van die lekkere, comfortabele casual kleding draagt. Maar wist je ook dat deze kledingstijlen afkomstig zijn uit de hiphop en streetwear scenes? Ze zijn ontstaan als protest van Afro-Amerikaanse en Latino jongeren in de jaren 70. Zwarte mensen zijn vaak trendsetters, maar krijgen daar niet altijd erkenning voor. De tentoonstelling Voices of Fashion in het Centraal Museum in Utrecht richt zich juist op die onderbelichte verhalen van zwarte ontwerpers en modellen.

Meteen bij binnenkomst in de eerste zaal word ik verwelkomd door de indringende stem van Beyoncé en zo’n 24 figuren gekleed in de meest uiteenlopende couture. Er wordt nog maar eens benadrukt dat zwarte ontwerpers echt niet alleen maar hiphopkleding ontwerpen, maar ook ‘gewoon’ artistiek directeur zijn bij modehuizen als Louis Vuitton. Toch schuilt er achter al die pracht en praal ook een hele andere realiteit: slechts één procent van de ontwerpers op de Fashionweek is zwart. Veel namen van zwarte ontwerpers worden onderbelicht of zelfs weggelaten in de Westerse modegeschiedenis. Het wordt me al snel duidelijk waarom deze tentoonstelling er is en de boodschap komt flink binnen.

In de ruimte tussen de eerste en de tweede zaal staat op een rode muur in neonletters ‘Remember me’ geschreven. Op het eerste gezicht lijkt het een eenvoudig kunstwerk, maar het gaat, zoals bij veel kunst, een stuk dieper dan dat. Remember Me vat in zekere zin de afwezigheid van zwarte makers in de hele kunst- en filmgeschiedenis samen. Steve McQueen, die onder andere de film 12 Years a Slave regisseerde, vroeg aan honderd mensen om ‘remember me’ op papier te schrijven. Hij liet de twee woorden honderd keer in donker gespoten neonbuizen uitvoeren, waardoor het licht zowel aan- als afwezig is. Een mooie metafoor dus voor de afwezigheid van zwarte makers in de kunstgeschiedenis. 

Nadat ik me heb ondergedompeld in de wereld van hiphop, streetwear en protestkleding, kom ik bij een fotowand aan met iconische zwarte modellen. Zij laten de zwarte schoonheid zien, die ook hier weer een keerzijde heeft. Het valt me op dat één van de foto’s leeg is. Er staat alleen een naam: Halima Aden. Halima was het eerste hijab-dragende moslimmodel ooit. Ze keerde eind 2020 de modewereld de rug toe, omdat ze zich niet welkom voelde door haar religie. Om die reden wilde ze daarom ook niet vertegenwoordigd worden in de tentoonstelling. Maar juist omdat ze er niet is, valt ze op. Ik moet meteen weer denken aan de betekenis achter Remember Me, die ook hier weer van toepassing is.

De naam van de vierde zaal is niet te missen, aangezien de hele ruimte behangen is met het woord ‘voices’. In het midden van de zaal vind je een bijna sprookjesachtig tafereel, waar een minder sprookjesachtig verhaal achter schuilt. The Pursuit is gemaakt door de Brits-Nigeriaanse kunstenaar Yinka Shonibare. Hij buigt zich over proces van (de-)kolonisatie en de herkomst van ‘Afrikaanse’ stoffen. Want hoe typisch Afrikaans zijn deze stoffen, als ze niet in Afrika, maar bij het Helmondse Vlisco worden gemaakt?

Wat ik mooi vind om te zien is dat het publiek dat op de tentoonstelling afkomt zo divers is. Ik zie ouderen, jongeren en iedereen ertussenin met verschillende achtergronden en allemaal zijn ze even geïnteresseerd. Dit komt misschien ook omdat Voices of Fashion zo toegankelijk is. Er worden geen antwoorden gegeven op moeilijke vragen, maar het is juist een uitnodiging om bewust te worden en geeft stof tot nadenken. En dat er genoeg stof is, dat is zeker.    

De tentoonstelling Voices of Fashion is nog t/m 15 augustus te bewonderen in het Centraal Museum in Utrecht! Klik hier voor meer info.  

Terug naar het overzicht