Een god op aarde? Dat kan toch niet...

Rijksmuseum van Oudheden
Leiden
17 december 2021 - 22 mei 2022

Door: Marlou van Beek

Vandaag mag ik naar mijn favoriete museum in Nederland: het Rijksmuseum van Oudheden. Mijn fascinatie met de oudheid is als kind begonnen en nooit weggegaan. Erachter komen hoe er vroeger geleefd en gecommuniceerd werd, is een van mijn favoriete bezigheden. Vroeger lette ik dan ook extra goed op tijdens de geschiedenisles wanneer het ging over het oude Egypte of de Grieken en Romeinen. Voor mij is het dan ook erg bijzonder dat ik vandaag de persopening van een nieuwe tentoonstelling mag bijwonen.

Bij binnenkomst loop ik direct tegen een Egyptische tombe aan, wat mij meteen in mijn favoriete tijdperk neerzet. Ik neem plaats aan een van de lege tafels achter deze tombe, want ik ben in mijn enthousiasme iets te vroeg aangekomen. Ik bekijk alvast in het mapje dat ik bij de ontvangst gekregen heb.

Het verhaal volgt keizer Domitianus (51 – 96 na Chr.) in zijn leven. Merkwaardig is, is dat deze tentoonstelling al 1,5 jaar op de planning stond, maar uitgesteld moest worden door de sluiting van de musea afgelopen jaar. Dit maakt het voor mij alleen maar specialer, om nu bij deze opening te mogen zijn.

Zonder te veel weg te geven, wil ik je toch meenemen door deze indrukwekkende tentoonstelling. Het verhaal gaat als volgt: je loopt binnen bij zijn dood, vervolgens bekijk je zijn jeugd en zie je hem opgroeien tot hij keizer wordt in 81 na Chr. Er wordt veel bekend gemaakt over hoe hij regeerde en hoe Rome er, onder zijn leiding, uitzag.

Wat voor mij opmerkelijk was aan deze keizer, is dat hij compleet uit de geschiedenis geschrapt is. Hij heeft het in zijn regeertijd zo bont weten te maken, dat de senaat er unaniem over eens was dat hij het niet verdiende herinnerd te worden. De hoogste straf werd hem opgelegd: een damnatio memoriae. Zijn naam werd uit alle teksten en inscripties geschrapt en zelfs zijn portretten zijn kapotgeslagen of omgewerkt tot andere mensen. 

Ook geeft deze tentoonstelling aan dat ook in die tijd vrouwen meer dan gewoon mooie gezichten zijn. Zij hadden misschien niet direct invloed op de senaat, maar stonden in een delicate positie omdat ze zich zo dicht bij de keizer bevonden.  

Mijn favoriete deel van de tentoonstelling is te vinden aan het einde, genaamd Het zwarte diner. Domitianus nodigde de senaat uit voor een diner in zijn paleis, om aan hen te laten zien wie de echte baas was in Rome. Toen de senatoren bij dit diner aankwamen, bleek het geheel in het donker plaats te vinden. De gasten mochten plaatsnemen in een donkere kamer, op een zwarte stoel naast een grafsteen met hun naam erop gebeiteld. Daar kregen zij zwart eten geserveerd met zwart servies. Allen dachten dat zij niet levend uit het paleis zouden komen, maar uiteindelijk liepen zij ’s avonds toch heelhuids de deur uit. De boodschap was duidelijk; jullie kunnen niet zonder mij. 

 
Nu alles weer dicht moet, kan deze tentoonstelling helaas niet bezocht worden, maar niet gevreesd. In samenwerking met Newcastle University UK en Entertainment Games Apps Ltd. (EGA) is er voor deze tentoonstelling een spel ontwikkeld. God op aarde. Keizer Domitianus neemt je mee naar 18 september 96 na Chr., vlak voor de moord op deze Romeinse Keizer. Het is aan de spelers, om erachter te komen, wie dit gedaan heeft. De App is vanaf januari 2022 te downloaden.

God op aarde – keizer Domitianus is te zien t/m 22 mei 2022 in het Rijksmuseum van Oudheden voordat deze tentoonstelling naar Italië doorreist. 

Klik hier voor meer informatie over de tentoonstelling en de App!