De toekomst van Zuid-Afrika: ‘something nice’

BORN FREE - Mandela´s Generation of Hope
Museum Hilversum
11 april t/m 16 juni 2019

Door: Charlotte de Beus

In het voormalige stadhuis van Hilversum huist vandaag de dag het grote en veelzijdige Museum Hilversum. Daar loopt nog t/m 16 juni de multimediale tentoonstelling BORN FREE - Mandela´s Generation of Hope van fotojournaliste Ilvy Njiokiktjien, over de generatie jongeren die na de afschaffing van de apartheid werd geboren in een nieuw en vrij Zuid-Afrika. Op een druilerige donderdagochtend loop ik het statige gebouw binnen en word ik getroffen door de indrukwekkende foto- en videoreeksen die op een ontluisterende manier de actualiteit laten zien.

Als eerste betreed ik de kleine burgermeesterzaal die mij alvast een voorproefje geeft van wat komen gaat. Te zien zijn twee in wandvullend formaat afgedrukte foto’s die de kern vormen van de tentoonstelling; links zie ik een zwarte jongen in het zwembad van een prestigieuze kostschool, omringd door enkel witte leerlingen; op de foto rechts kijken twee zwarte mannen tegen de achtergrond van de ondergaande zon elkaar liefdevol in de ogen. De toon is gezet: deze tentoonstelling snijdt verschillende actuele thema’s aan zoals ongelijkheid en homoseksualiteit, maar zal bovenal gaan over liefde.

In de drie grote zalen die volgen blijft mij telkens die liefde opvallen. Ilvy Njiokiktjien vertelt met haar foto’s en video’s uiteenlopende verhalen die vaak pijnlijk en prangend zijn, maar die door de liefdevolle wijze waarop zij de verhalen in beeldt brengt tegelijkertijd ook hoopvol zijn. Ik maak kennis met alle kleuren en hoeken van Zuid-Afrika, waarbij Ilvy Njiokiktjien verder is gegaan dan het voor de hand liggende verhaal. Zo zijn niet alleen een gemengd koppel, het rechtsextremistische Afrikaanse Kommandokorps en de bij velen wel bekende zwarte sloppenwijken te zien, maar neemt de fotojournaliste mij ook mee naar de Indiase gemeenschap, het nationaal jeugdorkest en de zwemclub van de prestigieuze jongenskostschool Hilton.

De tentoonstelling geeft met deze uiteenlopende verhalen een veelzijdig en diepgaand overzicht van de Generation of Hope. Duidelijk wordt hoe er enerzijds nog veel moet gebeuren om een volledig gelijke en harmonische regenboognatie te kunnen realiseren, anderzijds blijkt des te meer dat er hoop is. Het meest treft mij de afstand en tegelijkertijd de gelijkenis tussen de 17-jarige John Turner en de 21-jarige Nonjabulo Ndzanibe. John is wit, komt uit een welvarende familie en is studentvertegenwoordiger op de prestigieuze Hiltonschool. Nonjabulo is zwart, liep weg van haar familie die in de gevangenis zit en werkt nu gedwongen in de prostitutie. Toch zijn de toekomstdromen van deze twee jonge mensen in de kern verassend hetzelfde. Beide geloven dat het leven in Zuid-Afrika beter gaat worden, dat, zoals Nonjabulo het verwoordt, het leven ‘something nice’ voor ze in petto heeft.

Deze hoopvolle woorden van Nonjabulo ontroeren mij en vatten bovendien de boodschap die uit de tentoonstelling spreekt treffend samen: ondanks de verschillen in kleur, geld, macht en taal, is er hoop en kan er in de toekomst iets moois ontstaan. Met meer kennis over het Zuid-Afrika van toen en nu, maar vooral met hoop voor het Zuid-Afrika van de toekomst, loop ik Museum Hilversum uit.

Klik hier voor meer informatie over BORN FREE - Mandela´s Generation of Hope, van 11 april t/m 16 juni te zien in Museum Hilversum.