Fernweh naar Mars

One Way Ticket to Mars
Kunsthal KAdE
21 september 2019 - 12 januari 2020
Door: Dorien Zuidema 

Een bestaan opbouwen op een andere planeet. Voorheen was het iets ondenkbaars, iets wat je in kinderboeken leest of in sciencefiction films ziet. Maar hoe verder we in de toekomst treden, hoe meer dit concept zich ontvouwt tot de werkelijkheid. Een paar jaar geleden werd de kwestie voor het eerst serieus overwogen; leven op Mars. Volgens sommigen een angstaanjagend idee en volgens anderen een droom die uitkomt. Wie weet, diep van binnen hebben we misschien wel allemaal een beetje fernweh naar Mars.

Wanneer de deuren van de buitenwereld achter me sluiten en ik de donkere expositieruimte binnentreed word ik als eerste begroet door een metershoge Marsbol. Het rode licht ervan verlicht zachtjes de ruimte en het creëert een zwak bonzend geluid. Meteen ben ik in trance van de rode, gloeiende globe. Voor de rode bol waakt op een voetstuk een Marsman gemaakt uit honderden spijkers en punaises. Gezien ik de enige ben in de expositieruimte brengt het me een mysterieus gevoel. Alsof ik me in een droom bevind.
Stap voor stap beweeg ik me door de ruimte, langs de puntige Marsman, onder Mars door en uiteindelijk bevind ik me in een donkerblauwe kamer vol verschillende objecten. Op de achtergrond speelt Mars, the bringer of War van Gustav Holst. In een kleine vitrine staat een beeldje van de Romeinse god van de oorlog, Mars. Misschien maar 10 centimeter lang. In de volgende vitrine staan boeken over astronomie, opengeslagen op bladzijden over de rode planeet. Grafische posters kleuren de muren en verspreid door de ruimte hangen tv-schermen waarop wetenschappers enthousiast vertellen over een leven op de rode planeet.  

Ik klim de trap op naar de bovenste verdieping. Hier spreidt zich van de ene muur tot de andere een tijdlijn uit; het verlangen, de reis, het verblijf en heimwee. Terwijl ik door het verlangen en de reis loop, voelt het alsof ik zelf de reis naar Mars meemaak. In het verlangen maak ik me klaar voor de lange reis, zeg ik mijn familie en vrienden gedag en stap ik in mijn ruimteschip. Tijdens de reis verheug ik me op mijn thuis op Mars en bereid me alvast voor op alle veranderingen in mijn leven en omgeving. Bij de sectie van het verblijf spot ik een deur in de muur. Niet zomaar een deur, het is een cabine, net breed genoeg voor 1 persoon. Ik treed de cabine binnen, druk op de rode knop die zich op buikhoogte voor mij bevindt en plots gaat er boven mijn hoofd een ventilator aan, hij draait hard en luidruchtig. De cabine roteert zich 90 graden en voor ik het weet sta ik in een onbekende ruimte. Waar ik een paar seconden geleden nog in een galeriehal stond, sta ik nu in een heus ‘Marsverblijf’. Compleet met zilveren muren, metalen wc en een nostalgische foto van een kat aan de muur. De ruimte laat je zien hoe een verblijf op Mars er eventueel uit zou kunnen zien. In de eerste kamer bevindt zich een bank, een wc en een automaat met groene derrie wat eten moet voorstellen. In de tweede ruimte staan allemaal stellingkasten. De planken staan vol met planten belicht door een fluorescerend paars licht. Aan beide kanten van de ruimte staan grote spiegels waardoor de ruimte eindeloos door lijkt te lopen.

Na mijn ogen uitgekeken te hebben in deze buitenaardse ervaring is er nog maar één sectie over; heimwee. Heimwee is een gevoel dat ik door deze hele tentoonstelling heen voelde. Heimwee naar een plek waar ik nog nooit was geweest. Dit concept noemen we ook wel fernweh. Maar in deze sectie van de tentoonstelling voelde ik ook heimwee naar de plek waar ik al was, onze aarde. Tientallen schermen zijn opgesteld op de betonnen vloer. Hierop speelt herhalend een filmpje waarop zeegolven een zanderige zeekust opkruipen en zich weer terugtrekken. In de verte hoor je het geluid van de golven. De zee is iets wat op Mars (voorlopig) niet te vinden zal zijn. De planeet kennen we als een kraterachtige en zanderige uitgestrekte vlakte waar geen druppel water te bekennen is. Om hier tegenover deze “nep-zee” te staan gaf me weer hetzelfde gevoel als voorheen, een mysterieus maar toch vredig gevoel.

Ik zou deze tentoonstelling willen beschrijven als een daadwerkelijk buitenaardse ervaring. Vanaf het moment dat je de expositieruimte binnenstapt tot het moment dat je de deuren weer opent naar de buitenwereld, omvangt de tentoonstelling je in een soort trance en herhaalt het de vraag telkens weer: “Ben jij klaar voor een one way ticket to Mars?”.