Verhalen uit mijn vaders land

De Grote Suriname-tentoonstelling
De Nieuwe Kerk, Amsterdam
5 oktober 2019 – 1 maart 2020
Door: Eline Bingen

Wanneer ik denk aan Suriname, denk ik direct aan mijn vader. Hij is trots op zijn afkomst en schuwt niet zijn trots de onze te maken. Toen ik jong was vertelde hij regelmatig over de slimme en sluwe spin Anansi, die zijn tegenstanders altijd te slim af was. Waar ik vroeger enkel aandacht had voor het spannende verhaal en onder de indruk was van Anansi’s vindingrijkheid, leerde ik pas op latere leeftijd over de oorsprong van het dierfabel. De kleine, ondeugende spin was het symbool van stil verzet: ‘Wie niet sterk is, moet slim zijn.’ Daar waar mijn vader de waarheid verstopte in sprookjes, vertelt De Grote Suriname-tentoonstelling het verhaal van Suriname, precies zoals die was. 

Tijdens het koloniale verleden, toen het voor slaafgemaakten verboden was om hun eigen cultuur te dragen, werd het verhaal van Anansi stiekem aan elkaar verteld om troost te geven en afleiding te bieden. De verhalen van Anansi zijn daarmee een metafoor voor de manier waarop Surinamers op moedige en creatieve wijze dealen met wat er op hun pad komt. Een folklore over de kracht en strijdlust die de inwoners van het land op hun schouders dragen. Dezelfde strijdlust die in de ruimtes van De Nieuwe Kerk verbeeld worden.

De Grote Suriname-tentoonstelling leidt je op chronologische wijze door de rijke geschiedenis van de Republiek. Ze start 10.000 jaar geleden toen de eerste sporen van menselijk leven in Suriname werden gevonden. De zoektocht naar handel, kennis en leefgebied, bracht steeds nieuwe Inheemse volken naar het land. Ieder met een eigen taal, cultuur en geschiedenis, maar vaak

verwant in geloofsovertuigingen, levensopvattingen en tradities. Ze hadden een bijzondere band met hun natuurlijke omgeving. Het bos, de savanne, het water, de planten en dieren zijn allemaal ‘bewoond’ door geesten waartoe de volkeren spreken. Deze relatie tussen mens, natuur en spiritualiteit is beeldend vertaald in een ruimte die is aangekleed als het Surinaamse tropische regenwoud. De rijke flora & fauna op de muren gedrukt en de bontgekleurde relikwieën achter glas verenigd.

Het afsluiten van de expeditie door het Amazonewoud, brengt je in het volgende hoofdstuk. De ruimtes in deze zaal vertellen het heftige verhaal van het koloniale verleden en de bijbehorende ketens van de slaafgemaakten. 

Het is heel confronterend om voor de verroeste ketens te staan, de verhalen van protagonisten te lezen en te horen, terwijl je staart naar een koud stuk ijzer dat symbool staat voor afgenomen menselijkheid. Wetende dat je niks voor je voorouders hebt kunnen doen. Tegelijkertijd maakt het zien van deze objecten me trots op waar we nu staan als gemeenschap en de manier waarop mijn vader het breken van de ketens altijd met ons heeft gevierd.

De Grote Suriname-tentoonstelling belicht niet alleen het leed uit de geschiedenis die zijn voetsporen in het vaderland heeft achtergelaten, maar viert juist het spreken van de natuur en de inspirerende, kleurrijke bevolking. De expositie vertelt een groots verhaal uit dat de hele cultuurgeschiedenis bestrijkt, van de oudste nederzettingen tot de onafhankelijke republiek die Suriname nu is. En zeker in het klimaat van de hedendaagse samenleving, waarin we allemaal bewuster, uitgesprokener, en meer woke zijn dan ooit, valt een expositie over dit bijzonder mooie land op de juiste plek in onze hoofdstad. De Grote Suriname-tentoonstelling is een prachtige expositie geworden die mijn zoete traantjes van trots, eer aan doet.