Hockney en Van Gogh bewegen door dezelfde natuur

Hockney - Van Gogh: The Joy of Nature
Van Gogh Museum
1 maart t/m 26 mei 2019

Door: Bram Barentsen

Van Gogh Museum - Elke dag weer doet de natuur waar zij zin in heeft. In de lente giet ze champagne over haar struiken en is het de bloesem die zo uit de fles mag drinken. Planten proosten, bloemknoppen knappen en bomen fuiven. Alles groeit, schittert en staat omhoog. ‘De natuur heeft een erectie’, lacht David Hockney. 

Deze lente viert Hockney met Van Gogh de vreugde van de natuur. In Van Gogh’s museale thuis triomferen van voet tot plafond kleurrijke landschappen. Het voorjaarsfeest siert zich door levensgrote lianen, ontstaan uit eenvoudige strepen. De slingerplanten, getopt door felgroene bladeren, nodigen uit om het pad te bewandelen. Het pad naar stralende natuur en meer seizoenen. Af en toe vindt een geel blad of roze bloemetje zijn weg op een van de 32 doeken, maar het zijn de pimpelpaarse bomen die er pas echt uitspringen. Knallende kleuren verwelkomen zoals de opkomende lente dat ook doet. Precisie speelt geen rol. Eenmaal verliefd op de lente, stuit je midden in de zaal op een Van Gogh. Zoals je door grootte niet om David heen kan, zo lukt dat bij Vincent niet door zijn onvermijdelijke positie. Als een boom staat het werk in de tentoonstelling en alleen na hem bekeken te hebben, kan je door. 

Door om vervolgens te dwalen in een schilderijenbos van imposante Hockney- en Van Gogh-bomen. De bijna lichtgevende stammen van Hockney wisselen subtiel af met de zacht bebladerde takken van de Hollandse schilder. Overeenkomsten en verschillen gaan hand in hand zonder dat de een zich prominent opstelt. 

Een volgende ruimte stelt zich op als vierkant. Plots is er niet alleen meer lente, maar ook zomer, herfst en winter zijn aanwezig. Op vier beeldschermen zie ik haarscherp de seizoenen in serene landschappen. Terwijl ik stil sta kruipen sneeuw en bordeauxrode bladeren naar me toe. Ondertussen lijk ik me voort te bewegen door viermaal hetzelfde bos in Yorkshire: De plaats waar Hockney zijn fascinatie voor de jaargetijden ontdekte. Door jarenlang in het altijd zonnige Los Angeles gewoond te hebben, ontdekte hij pas in het noorden van Engeland de vreugde van de natuur. Dezelfde blijdschap die de tentoonstelling The Joy of Nature op haar bezoekers wil overbrengen.

Deur door, trap op en deur door. Het formaat van de landschapskunst krimpt, maar de dosis neemt toe. Hier is Hockney’s inspiratie door Van Gogh niet te ontgaan. Ruim 28 aquarellen vertellen het verhaal van bescheiden landschappen, traditionele olieverf en Engelse oogsten. Als een vader die toekijkt staan de werken van Van Gogh recht tegenover Hockney’s storytelling. 

Verderop trotseert de 81-jarige kunstenaar liefhebbers met zijn andere uiterste. Scherpe regendruppels, roze paden en mistige lucht ogen doffer dan de eerdere werken. Nog een stap dichterbij zettend merk ik dat het niet om schilderwerk gaat. Het zijn Hockney’s iPadtekeningen. iPadtekeningen? Ja, de multidisciplinaire kunstenaar kon al kort na de lancering van de eerste iPad zijn vingers niet van het scherm afhouden en creëerde zo talloze tekeningen. Het is grappig hoe de een dit bewondert, een ander er wat nuffig over doet en weer iemand anders enthousiast vraagt: ‘Is dit ook met aquarelverf gedaan?’. 

Hockney is charmant, uitgesproken en doet vooral wat hij zelf wil. Achterin de zaal is David voor het eerst zelf in zijn werk afgebeeld. Niet op doek, niet in zijn uppie, maar met zijn geschilderde werken in een digitaal woonkamertje. Als een collage is zijn kunst opgehangen in het 2D-element en wederom weet Hockney multidisciplinariteit te herdefiniëren. 

Het woonkamertje ruilde natuur in voor planken, maar afscheid van de natuur wordt er nooit genomen, door gaat zij altijd. Net als Hockney. Zijn eindeloze viering is waar The Joy of Nature om draait.

Hockney - Van Gogh is van 01 maart 2019 tot 26 mei 2019 te zien in het Van Gogh Museum