Hyperrealisme is meer dan naakte dubbelgangers

Door: Bram Barentsen

Schuifelend vormen we een kring en verwelkomen we de tentoonstelling Hyperrealisme Sculptuur. Achter ons leunt een vrouw met een trui over haar hoofd tegen de babyblauwe muur van de Kunsthal. Alsof ze gauw een powernap neemt. Niks is minder waar. Caroline is het allereerste werk van de tentoonstelling. De sculptuur van Daniel Firman is gekleed in alledaagse kleding en zou zo je collega, klasgenoot of een willekeurige voorbijganger kunnen zijn. Haar bedekte gezicht maakt nieuwsgierig. Waar is ze mee bezig? Trekt ze haar trui aan of uit?

Hyperrealisme Sculptuur verbaast en kruipt onder je huid. “Ik hoop dat de bezoekers meer zien dan dubbelgangers”, zegt curator Eva van Diggelen. “Aan het begin oogt het wat gek, maar vervolgens gaan de sculpturen onder je huid zitten. Ze maken een gevoel bij je los. De niet kloppende formaten van de sculpturen zorgen voor een andere kijk op het onderwerp.”

Het is de allereerste keer dat zoveel hyperrealistische werken zich blootgeven aan Nederland. Met 35 werken van 28 kunstenaars kenmerkt de tentoonstelling zich door te spelen met gevoel. Het boegbeeld van de museale expositie is de pasgeboren, 5 meter lange baby van Ron Mueck. Maar de naakte siliconen van Sam Jinks en een emotionele bodybuilder van Duane Hanson maken minstens evenveel indruk.

Het menselijk lichaam wordt al sinds de oudheid door allerlei kunstenaars belicht. De Grieken en Romeinen beeldhouwden eindeloos de perfecte mens. Het hyperrealisme borduurt hierop door. Toch is het realistisch afbeelden een onderwerp dat geliefd en verstoten wordt in geschiedenis.

“Stel je voor dat je tijdens de jaren ’60 op de schoolbanken van een kunstacademie zat”, vertelt gastcurator Otto Letze. “Daar was totaal geen interesse voor realiteit. Abstractie kreeg de hoofdrol. Dat was waar kunst omging. Met de komst van popart en de massamedia werd dit taboe langzaam doorbroken.”

Waar het in de klassieken om perfectie ging, verstootte Hanson met zijn interesse voor politiek en maatschappij dit traditionele onderwerp. De sociale middenklasse kreeg van Hanson een gezicht. Zo illustreert zijn werk Bodybuilder verdriet. Zijn neergeslagen blik heeft niks te maken met het verliezen van een wedstrijd. Zijn bedroefde ogen staan symbool voor de vergeten klasse.

Leven en dood zijn veelbesproken onderwerpen door hyperrealistische kunstenaars. Zo zit de spiernaakte baby van Mueck nog onder het geboortebloed. Om het hoekje staat Woman and Child door Sam Jinks. Een grootmoeder, gekleed in haar nachtjapon, die met gesloten ogen haar kleinkind omhelst. Kleiner afgebeeld dan menselijk roept het beeld emotie na gevoel op. Ondanks hun kwetsbaarheid daagt het duo uit tot aanraken. 

Dat opkomende gevoel keert constant terug tijdens het ontdekken van de tentoonstelling. Zit er stiekem niet toch leven in? Wat nou als ik het ontblootte navelhaar van Josh, van Tony Matelli, aanraak? Begint hij dan te lachen? 

Hyperrealisme Sculptuur loopt van 10 maart 2018 t/m 1 juli 2018.

Klik hier voor meer informatie.