Leeuwarden-Fryslân 2018 haalt Nederland uit zijn bubbel

Onder het mom van de Culturele Hoofdstad van Europa trok een Friese projectgroep in 2013 de hele provincie het podium op. De Friezen wilden niet alleen Leeuwarden als Culturele Hoofdstad van Europa. Ook de provincie Friesland zou erbij horen. De jury werd overtuigd en Leeuwarden-Fryslân liet Den Haag, Maastricht, Utrecht en Eindhoven achter zich. Vijf jaar later is Leeuwarden-Fryslân de Culturele Hoofdstad van Europa 2018.

‘We doen het samen met de provincie’, vertelt Radboud Droog, persvoorlichter van Leeuwarden-Fryslân 2018. Daar hoort elke Fries bij. Daarom is er niet alleen een hoofdprogramma, maar ook het Iepen Mienskipsprogramma. Iepen mienskip is Fries voor samen met de gemeenschap. Het is geen project om bij stil te zitten, maar een project dat aanmoedigt. Het is de kans om een beweging in gang te zetten. ‘De aftrap van mooie projecten, maar ook de aftrap voor een andere denkwijze’, zegt Radboud. Iedereen wordt betrokken.

Zo spoorde de Culturele Hoofdstad aan tot duurzaamheid door de Elfwegentocht onder vleugels te nemen. Een project waar alle provincies aan meededen. Twee weken lang werd Nederland opgeroepen om zich zo duurzaam mogelijk voort te bewegen. Geen druppel benzine, maar elektriciteit of blauwe diesel. De oproep werd vergezeld met een veertiendaagse tour die zowel in persoon als online uitgebreid te volgen was. Initiatieven als dit gaan gepaard met projecten die de armoedegrens onder kinderen omlaag willen hebben of acties voor beter onderwijs. ‘Het is meer dan alleen een feest met vuurwerk, slingers en muziek. We willen ook diepgang aanbrengen, vertelt Radboud. 



Die diepgang is er niet alleen gekomen, maar ook de kans om een beweging in gang te zetten is gegrepen. ‘Een beweging die heel erg gaat over een soort van nieuwe toekomst voor Friesland. Een toekomst die inclusief en duurzaam is, waarbij juist kunst een speelfunctie vervuld’, vertelt Sjoerd Bootsma, programmaleider binnen het artistieke team. ‘Die herbeleving van kunst in de openbare orde werkt ongelofelijk verbindend’.

Zo speelde hét verbindende hoogtepunt zich twee weken geleden af. Een metersgrote Duiker, het Kleine Reuze Meisje en haar hond Xolo bewogen door de Friese hoofdstad. Alle drie bestuurd door 10, 20 of meer man. Ze bewogen, snurkten, gaven een knipoog en als het even kon lieten ze stiekem een scheet. Friesland werd overdonderd en de happening zorgde ervoor ‘dat de stad vier keer over zijn kop ging’, vertelt Radboud. Leeuwarden is een gemeente van 100.000 mensen, maar dat weekend waren naar schatting 425.000 mensen te gast. 

Toch was deze beweging er niet vanaf het begin dat bekend werd dat Leeuwarden-Fryslân de Culturele Hoofdstad van Europa 2018 zou worden. De ruim vijf jaar voordat het programma op 3 oktober 2017 bekend werd gemaakt was niemand benieuwd. Friezen voorop. Er werd gevraagd wat het allemaal voorstelde en het zou vooral geldverkwisting zijn. Daarom kijkt Radboud niet per se terug op de fantastische momenten die straalden in 2018, maar op die bewuste dag dat het programma bekend gemaakt werd. ‘Vanaf toen zag je dat het positivisme en enthousiasme alleen maar toenam’, aldus Radboud. Massaal verdween die sceptische houding en floreerde deze in gejuich.

Sindsdien is een normale zondagmiddag in Leeuwarden wat voorheen een drukke zaterdagmiddag was. ‘Mensen zijn uit hun bubbel gehaald door de inzet van kunstenaars’, vertelt Sjoerd. Op het moment werken 50.000 Friesen actief mee aan de programmaonderdelen. Recensies zijn lovend, musea werken internationaler en toegangskaarten vliegen over de toonbank. Leeuwarden-Fryslân leeft!

En ook al zijn we al over de helft van het jaar. Er wachten nog meer dan 300 programmaonderdelen om ook hun gezicht te laten zien. Zo loopt nog tot half oktober Lûd, naar het Friese woord voor geluid. Lûd is een geluidskunstfestival door internationale geluidskunstenaars dat klinkt in het Rijsterbos. De Escher-tentoonstelling in het Fries Museum gaat over in een tentoonstelling rondom Rembrandt en Saskia en de evenementhallen WTC Expo bereiden zich voor op De Stormruiter. Een theatervoorstelling met 100 Friese paarden in de hoofdrol, dat daarmee de grootste voorstelling met paarden ooit is. Het Noordelijk Filmfestival, Luna, Explore the North en The Colorfield Performance. Genoeg uitgelegd. Duik er maar eens in. ‘Kom eens kijken in Friesland!’, roept Sjoerd.

‘Toen ik hier net werkte was ik niet echt populair wanneer ik op een feestje zei dat ik voor de Culturele Hoofdstad werk. Nu juichen ze het toe. ‘Leuk man! Gefeliciteerd, jullie zijn goed bezig!’ Dat is hartstikke leuk’, sluit Radboud af. Voor Leeuwarden-Fryslân 2018 komt er geen afsluiter, maar een drie weken durende Re-Opening. Leeuwarden-Fryslân is en staat er en stopt niet in 2018.

Bekijk hier het programma van Leeuwarden-Fryslân 2018.