Anton Schellens. Fotograaf van het ongerepte Brabantse plattelandsleven

Kasteel Geldrop - Stichting C.R. Hermans organiseert in samenwerking met de Brabant-Collectie van Tilburg University van 10 mei tot en met 30 juni een expositie over Anton Schellens, zijn fotografie en schilderijen in Kasteel Geldrop. Anton Schellens was een vermogende textielfabrikant met een bijzondere belangstelling voor kunst. Hij legde een kwalitatief hoge collectie schilderijen aan: zijn villa aan de Parklaan in Eindhoven werd wel eens omschreven als ‘het kunstpaleis van de Haagse School’. Behalve allerlei bestuurlijke activiteiten op cultureel gebied, had hij één grote hobby die hem de mogelijkheid bood zich ook als scheppend kunstenaar te ontwikkelen: de fotografie.

Vooral tussen 1910 en 1925 maakte hij, geïnspireerd door kunstschilders uit de Haagse School en hun navolgers, in de omgeving van Eindhoven een uitgebreide collectie foto’s. Wat Jongkind, Mauve, Willem Maris en Breitner met palet en penseel maakten, probeerde Schellens met zijn hobby, fotografie. Met zorg koos hij in zijn Eindhovense omgeving taferelen van het pure, onbedorven en pittoreske plattelandsleven, met eenvoudige optrekjes waar keuterboeren, thuiswerkende ambachtslieden en oude vrouwen hun dagen sleten zoals generaties voor hen dat deden. Schellens ensceneerde met de grootst mogelijke zorg het interieur en stelde zijn camera zodanig op dat de afbeelding er zo pittoresk mogelijk uitzag (waarbij hij een fascinatie had voor binnenvallend licht). Hij zag er niet tegenop om de inrichting van de woonkamer af en toe volledig te veranderen of experimenteerde met (al dan niet met door hemzelf meegebrachte) voorwerpen als dit de sfeer ten goede kwam. En niet onbelangrijk: hij instrueerde en positioneerde zijn ‘modellen’ op een vergelijkbare manier zoals de door hem zo bewonderde kunstschilders dat deden.

Het maken van de foto was voor Schellens nog maar het halve werk. Het minstens zo belangrijke deel volgde thuis, in de donkere kamer. Met het ontwikkelen en afdrukken van de foto was het scheppingsproces nog niet beëindigd. Schellens bekwaamde zich in allerlei procedés die hem uittilden boven het niveau van een ‘kiekjesmaker’. Zijn pigmogravures (waarbij op een afgedrukte foto met verfkwast extra accenten werden gezet of onderdelen vervaagd) vielen bij fototentoonstellingen in binnen- en buitenland met grote regelmaat in de prijzen en werden in de vakbladen met lof overladen. Een flink aantal van zijn opnamen werd in de Nederlandse fotovaktijdschriften en in prestigieuze internationale jaarboeken gepubliceerd. In tegenstelling tot andere fotografen wiens werk uit hun beginperiode sterke gelijkenis met dat van Anton Schellens vertoont (zoals Henri Berssenbrugge en Martien Coppens), toonde de Eindhovense fabrikant annex amateurfotograaf geen belangstelling voor meer experimentele richtingen in de fotografie. Maar zijn in een beperkte tijdspanne tot stand gekomen oeuvre is belangwekkend genoeg om aan de vergetelheid te ontrukken.

Klik hier voor meer informatie over Anton Schellens (1887-1954)  Fotograaf van het ongerepte Brabantse plattelandsleven