Van Gogh en de Zonnebloemen

Van Gogh Museum - Zonnebloemen (1889), een van de bekendste schilderijen van Vincent van Gogh, staat centraal in de zomertentoonstelling Van Gogh en de Zonnebloemen. De tentoonstelling maakt duidelijk welke betekenis de zonnebloem had voor Van Gogh en wat zijn ambities waren met de Zonnebloemen.

Volgens Van Gogh zelf behoorde Zonnebloemen tot het beste dat hij had gemaakt. De afgelopen jaren is veel onderzoek gedaan naar dit meesterwerk uit de collectie van het Van Gogh Museum. In de tentoonstelling is te zien wat het recente materiaal-technische onderzoek heeft opgeleverd aan kennis over Van Goghs werkwijze, de verkleuring van bepaalde pigmenten, de restauratiegeschiedenis en de huidige conditie van het schilderij. Ook is – voor het eerst - de achterkant van dit topstuk te zien, inclusief het latje dat Van Gogh zelf toevoegde om de zonnebloemen meer ruimte te geven.

Van Gogh en de Zonnebloemen toont de bijzondere ontstaansgeschiedenis van het schilderij en de betekenis die de zonnebloem had voor Van Gogh. Met de bloemstukken die hij tijdens zijn verblijf in Parijs schilderde, sloot hij aan bij de Franse traditie van het bloemstilleven. In Parijs koos hij voor het eerst de zonnebloem als onderwerp, in landschappen en in stillevens. In het Zuid-Franse Arles schilderde hij vervolgens zijn beroemde grote vazen met zonnebloemen, die verbonden raakten met zijn vriendschap met Paul Gauguin. Het schilderij dat zich nu in de collectie van het Van Gogh Museum bevindt was oorspronkelijk bestemd voor Gauguin, die twee maanden bij Van Gogh in het Gele Huis in Arles woonde en Van Gogh toen portretteerde als de schilder van zonnebloemen. Van Gogh rekende zijn Zonnebloemen tot zijn beste werken. Hij besefte dat hij met deze schilderijen een bijzondere prestatie had geleverd: ‘voldoende in vuur geraken om die goudkleuren en die bloementonen te laten versmelten – dat kan de eerste de beste niet, daarvoor is de energie en aandacht van een hele persoonlijkheid nodig’. Niet alleen Gauguin was onder de indruk van de Zonnebloemen, ook zijn broer Theo, andere kunstenaars en critici vonden ze prachtig. Al snel na Van Goghs vroege dood kregen ze de status van meesterwerken.

Van Gogh en de Zonnebloemen bevat 23 werken, vrijwel allemaal uit de collectie van het Van Gogh Museum: naast Van Goghs Zonnebloemen ook topstukken als Het Gele Huis (1888) en Paul Gauguins Van Gogh zonnebloemen schilderend (1888) en enkele tekeningen van Van Gogh die vanwege hun kwetsbaarheid en lichtgevoeligheid zelden getoond worden. Bijzonder is dat voor het eerst de achterzijde van de wereldberoemde Zonnebloemen wordt getoond, zodat het latje met originele spijkers dat Van Gogh zelf heeft toegevoegd aan de bovenkant van het doek zichtbaar is. Waarschijnlijk ontdekte hij tijdens het schilderen dat de bovenste zonnebloemen te dicht tegen de rand van het beeldvlak kwamen, en bevestigde hij de smalle houten lat aan de bovenzijde om het boeket meer ruimte te geven.

Klik hier voor meer informatie over Van Gogh en de Zonnebloemen, van 21 juni t/m 1 september 2019 in het Van Gogh Museum.