Betwijfeld Zelfportret (1889) van Nasjonalmuseet Oslo is wel degelijk een Van Gogh

Het Van Gogh Museum in Amsterdam en het Nasjonalmuseet te Oslo maken vandaag bekend dat het schilderij Zelfportret uit de collectie van het Noorse museum daadwerkelijk van Vincent van Gogh is. De authenticiteit van het werk werd geruime tijd in twijfel getrokken maar na uitgebreid technisch en stilistisch onderzoek is het Van Gogh Museum tot deze conclusie gekomen. Van Gogh maakte het zelfportret in de inrichting te Saint-Rémy in de late zomer van 1889, aan het eind van zijn eerste, zware psychose. Vooralsnog is dit het enige werk waarvan bekend is dat hij het tijdens een psychose schilderde.

Zelfportret werd in 1910 door het Nasjonalmuseet in Oslo aangekocht en was daarmee het eerste zelfportret van Van Gogh in een openbare collectie. Ondanks deze vroege verwerving werd sinds 1970 openlijk aan de echtheid van het werk getwijfeld. De herkomstgeschiedenis was niet volledig en ook qua stijl en kleur werd het werk niet als karakteristiek voor Van Gogh gezien. Over de exacte ontstaansdatum bestond onder kenners evenmin eenduidigheid.

Nader onderzoek door het Nasjonalmuseet in 2006 bracht de herkomst van het zelfportret beter in beeld. Het schilderij bleek afkomstig van het echtpaar Ginoux uit Arles, dat met Van Gogh bevriend was. Wanneer het werk aan dit echtpaar geschonken zou zijn bleef net als de datering ervan echter in de lucht hangen. In 2014 vroeg het Nasjonalmuseet het Van Gogh Museum daarom om het zelfportret volledig te onderzoeken. Op basis van stijl, techniek, materiaal, herkomst en de bijzondere iconografie kunnen de onderzoekers nu concluderen dat de twijfel onterecht was. Het schilderij is onmiskenbaar van Van Goghs hand en is door hem geschilderd aan het einde van augustus 1889. De wat ongewone doeksoort, de pigmenten, het sombere kleurgebruik en de penseelstreek zijn allemaal overeenkomstig met zijn oeuvre uit de late zomer en herfst van dat jaar.