Nieuwe Naturalis: Klaar voor de toekomst

Om de gehele rijkscollectie van 42 miljoen objecten onder te brengen en de ruim 200 onderzoekers te kunnen voorzien van de modernste voorzieningen voor biodiversiteitsonderzoek, werd het bestaande gebouw van Naturalis de afgelopen twee jaar ingrijpend gerenoveerd en heringericht. Daarnaast bouwde het instituut een gloednieuw museum.

Edwin van Huis, directeur van Naturalis, is blij dat de deuren weer wijd open gezet kunnen worden. “Biodiversiteit is een uiterst actueel thema. We staan meer dan ooit in de schijnwerpers met onze onderzoeken en de bijdragen die we leveren aan vraagstukken over onder andere de teruggang van biodiversiteit overal op aarde, de klimaatverandering, leefomgeving, voedselvoorziening of waterkwaliteit. De voorzieningen die we hier hebben en een collectie die in hoeveelheid en kwaliteit behoort tot de absolute top in de wereld zorgen ervoor dat we op zeer hoog niveau kunnen bijdragen aan oplossingen. Tegelijkertijd biedt ons gloednieuwe museum de kans om onze liefde voor de natuur over te dragen aan jong en oud. Tegen een prachtig decor tonen we onze topstukken, delen we onze kennis en verhalen en laten we onze bezoekers ervaren hoe bijzonder en waardevol de natuur is. Onze missie is geslaagd, als onze bezoekers naar huis gaan en ze denken: ‘wat is de natuur toch bijzonder, daar ga ik nog iets beter voor zorgen’!”

De noodzaak tot verbouwen was groot voor Naturalis. Het oude museumgebouw dat in 1998 opende was gebouwd voor 150.000 bezoekers per jaar. Het bezoekersaantal groeide de afgelopen jaren enorm; in 2016 telde Naturalis al 410.000 bezoekers. Voor de groeiende collectie, waaronder de immense T. rex Trix, was geen plek. Ook werd het gebouw op drukke dagen oncomfortabel omdat faciliteiten tekort schoten en doorgangen te smal. Daarnaast nam bij Naturalis de afgelopen jaren ook het aantal onderzoekers sterk toe, waarvoor de kantoorfaciliteiten en labvoorzieningen tekort schoten. Door het samenvoegen van een aantal nationale collecties groeide de rijkscollectie de afgelopen jaren naar 42 miljoen objecten. De laatste jaren stond deze collectie verspreid over diverse depots in de stad. Met het realiseren en inrichten van de nieuwbouw is alles van Naturalis bijeengebracht onder één dak.

Voor het ontwerp van het nieuwe Naturalis krijgt het internationaal gerenommeerde Neutelings Riedijk Architecten uit Rotterdam de opdracht. Zij stellen een ‘ensemble’ als ontwerp voor, waarbij duurzaam gebruik gemaakt wordt van het bestaande gebouw, in combinatie met een geheel nieuw museum en laboratoriumgebouw. Het ontwerp valt op door een markante opengewerkte ‘glaskroon’, waarbij architect Michiel Riedijk zich liet inspireren door vormen uit de natuur. Michiel Riedijk: “De centrale hal met het opengewerkte dak is de plek die de oudbouw en nieuwbouw met elkaar verbindt, waar alle bouwdelen met ieder een eigen functie samenkomen: collectie, onderzoek en museum. In een zee van licht ontmoeten wetenschappers, medewerkers, families en schoolklassen elkaar hier. Het typeert het nieuwe Naturalis dat in het teken staat van samenhang en openheid.” Een andere eyecatcher in het ontwerp noemt Riedijk de gevel van het museum, bekleed met een opvallend rode natuursteen. “In deze travertin steensoort hebben zich in de loop der miljoenen jaren natuurlijke kristallen gevormd die voor een glinstering zorgen. Wanneer je de steen klieft heeft het een prachtige kleur en krijgt het de natuurlijke uitstraling die past bij Naturalis”, aldus Riedijk. Van mode naar architectuur: Iris van Herpen In het ontwerp werd gekozen voor integratie van het werk van een bekende modeontwerpster, Iris van Herpen. De Nederlandse ontwerpster, met grote internationale faam, ontwierp voor de gevel van het nieuwe museumdeel bijzondere drie-dimensionale reliëfsculpturen. Zij liet zich daarbij inspireren door natuurlijke vormen zoals je die in de collectie van Naturalis vindt. In totaal ontwierp Iris van Herpen 263 panelen die een totale lengte beslaan van ruim 1 kilometer, verdeeld over de gevel aan de binnen- en buitenkant van het museum. Door een speciaal voor dit ontwerp ontwikkelde techniek, lijken de betonnen vormen zijdezacht. Alsof ze van stof zijn, net als de innovatieve couture die Van Herpen maakt voor beroemdheden als Cate Blanchett, Beyoncé en Lady Gaga.