Uniek 19e eeuws Japans kamerscherm ontdekt in Leiden

Een onbekend en volstrekt uniek topstuk van de Japanse kunstenaar Kawahara Keiga (c.1786-c.1860) is recent ontdekt en aangekocht door het Nationaal Museum van Wereldculturen. Conservatoren troffen het manshoge kamerscherm (acht panelen van samen bijna 5 meter breedte) van grote kunsthistorische betekenis aan in privébezit. De voorstelling toont de baai van Nagasaki met daarin de Nederlandse handelspost op het eilandje Deshima in 1836. Vanaf donderdag 5 juli 2018 is het topstuk in Museum Volkenkunde alvast 2 weken voor het publiek te zien, waarna het werk zal worden gerestaureerd.

Directeur Stijn Schoonderwoerd: “Het is een volstrekt uniek werk binnen het oeuvre van Keiga, waarin geen enkel ander kamerscherm bekend is. De bijzondere historische relatie tussen Japan en Nederland wordt op spectaculaire wijze verbeeld. We vinden het dan ook heel belangrijk dat we dit werk aan de Collectie Nederland hebben kunnen toevoegen.”

Voor het museum wordt het een sleutelstuk binnen de Japan-collectie en specifiek binnen de Keiga-collectie, die met ruim 500 objecten de grootste ter wereld is. Na volledige restauratie zal het topstuk een centrale plaats krijgen in Museum Volkenkunde.

Bekijk hier het filmpje van Museum Volkenkunde over dit bijzondere kamerscherm:

Nederlandse schepen in Deshima
Het kamerscherm ‘Uitzicht op Deshima in de baai van Nagasaki’ is geschilderd op zijde vanuit een vogelvluchtperspectief. Het omvat acht panelen met een totale afmeting van 171 cm hoog bij 470 cm breed en dateert van circa 1836. In die tijd dreven de Nederlanders vanaf het kunstmatige eilandje Deshima als enige Europeanen handel met Japan. Op het scherm is prominent het Nederlandse schip Marij en Hillegonda te zien, dat slechts eenmaal – in 1836 – naar Japan zeilde. Het werk is voorzien van de signatuur ‘Keiga’ geschreven in Japanse karakters, met daarbij een rood zegel met zijn roepnaam ‘Tojosky’ in alfabet.

Fotograaf zonder camera
Kawahara Keiga wordt vanwege de nauwkeurige detaillering in zijn werk ook wel ‘fotograaf zonder camera’ genoemd. Met zijn rijke oeuvre heeft hij de Japanse natuur en cultuur kleurrijk in beeld gebracht, vooral in opdracht van onderzoekers zoals Dr. Philipp Franz von Siebold (1796-1866). Keiga had het uitzonderlijke voorrecht Deshima vrijelijk te mogen betreden, waardoor hij ook de Japans-Nederlandse betrekkingen visueel kon vastleggen. Dat gaf hem tevens toegang tot Europese schildertechnieken zoals perspectieftekenen, wat hij in het scherm op meesterlijke wijze toegepast heeft.

Het kamerscherm zal van 5 t/m 22 juli in Museum Volkenkunde te zien zijn, om daarna gerestaureerd te worden. Klik hier voor meer informatie.