Het oog van Abbott

Berenice Abbott - Portretten van het moderne leven
Huis Marseille 7 september t/m 1 december 2019

Door: Roos de Soete

Waar Abbott’s Portretten van het moderne leven draait om de continue vooruitstrevendheid, daar is Huis Marseille een onveranderlijke neutraal thuis voor deze expositie. Geaderd marmer, kraakwitte muren afgewisseld met mintgroene deurposten en een hoogglans balie. Van tijd of ligging aan de Keizersgracht lijkt geen sprake zodra de elektrische voordeur achter je dicht gaat. De sfeer is sereen, alsof niemand weet dat werk een van de meest effectieve fotografe uit de 19e eeuw hier geëxposeerd wordt. Bovenaan de eerste trap stap je New York in de jaren ’30 binnen. 

Dat Abbott geen voorstander was van een schilderachtige weergave van de werkelijkheid, is gelijk zichtbaar in ’t hart van de tentoonstelling Changing New York. Je krijgt New York zoals ze was; ruwe bakstenen, torenhoge skyscrapers, gore straten en sjieke mensen. Er lijkt geen sturing te zitten in de weergave van deze beelden, als iets sturend is, dan is het de stad volgens Abbott zelf; voor altijd groeiend, bewegend en veranderend.

Haar portretten van de eeuwige transformatie van de stad leggen ook, haast pijnlijk, bloot hoeveel plekken er niet meer bestaan. Onderhevig aan de voortdurende verandering van een stad is er namelijk naast creatie ook veel verlies. Foto’s van ruim opgezette, nog niet bestraatte wijken, dragen zonder begeleidende tekst de onvermijdelijke vergankelijkheid ten gevolge van groei uit. 

Zoals ze vooruitstrevend New York vastlegt, zo portretteert ze ook mensen. Mensen met diezelfde vooruitstrevendheid die gender, sociale klasse en verleden overstijgt. De geportretteerden leven allemaal op een bepaalde manier niet in het comfortabele ‘midden’, maar bevinden zich, soms letterlijk, aan de grenzen van de maatschappij. 

Haar visie maakt dat de stempel modernisme al snel gedrukt werd. Omdat ze zich te midden van deze mensen bevond proeft haar werkwijze echter niet naar categorisatie, maar simpelweg naar documentatie. Het is niet haar bedoeling, noch denkwijze, om ‘groepen’ te creëren. Fotografie behoeft volgens Abbott geen toevoegingen of artistieke smaakmakers. Dit laat Huis Marseille kamer na kamer zien; de werkelijkheid volgens Abbott, zonder opsmuk.

Portretten van het moderne leven is te zien tot 1 december. Klik hier voor meer informatie.